Kanal 7 Dış Haberler Servisi’nden Bartu Eken’in haberi
Roma’nın Kuşak ve Yol Girişimi Anlaşması’ndan çekilmesi gündemde. Pekin’in projeye ortaklık edebilecek en güçlü adayı ise Türkiye.
İTALYA PROJEYE NASIL KATILDI?
İtalya 2019’da aldığı kararla Pekin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne katıldı. Conte iktidarı döneminde gerçekleştirilen bu anlaşmanın Batı ve Çin arasında ekonomik ve siyasi ilişkilerin ilerlemesi noktasında önemli bir gelişme olduğu değerlendirildi.
G-7 ülkeleri arasında anlaşmaya katılan ilk ve tek ülke olan İtalya bu anlamda da dikkatleri üzerine topladı.
Çin ve İtalya arasında yapılan anlaşma taraflar vazgeçmedikçe 2024’te kendini yenileyecek şekilde imzalandı.
Projeyle birlikte iki ülke arasında oluşan ticaret hacmi 2022 yılında 73 milyar avroya ulaştı.
ABD RAHATSIZ OLDU, İTALYA GERİ ADIM ATTI
ABD, Pekin ile rekabetinden dolayı bu anlaşmadan oldukça rahatsızdı. İtalya kısa süre içerisinde rota değiştirdi. Roma’da değişen hükümetler, Washington’ı memnun edecek adımlar attı. Hatta eski Başbakan Mario Draghi döneminde İtalya ve Çin arasında ticari uzaklaşma yaşandı.
Daha önce Avrupa Merkez Bankası’nın da başkanlığını yapan Draghi 2021’de en az üç kez Çinli şirketlerin devralma işlemlerini veto etti.
Draghi’den sonra iktidara gelen Giorgia Meloni’nin nasıl bir politika sergileyeceği merak ediliyordu. O da Draghi’nin ayak izlerini takip etti.
Roma bu anlamda kendisini güvenilir bir Avrupa-Atlantik müttefiki olarak kanıtlamak için girişimlerde bulundu.
İTALYA YIL SONUNA KADAR ANLAŞMADAN ÇEKİLEBİLİR
Washington bir süredir İtalya’ya büyükelçi atamamıştı. İlişkiler maslahatgüzar seviyesinde işliyordu. Yeni Büyükelçi, Başkan Joe Biden’ın yakın arkadaşı olarak bilinen Jack Alan Markeell oldu.
Bu durum ABD Kongresi’nde geniş yankı uyandırdı. Amerikan medyası, Markeel’in görevlerinden birinin Meloni’yi anlaşmayı yenilememesi için ikna etmek olduğunu öne sürdü.
İtalya’nın sadece Atlantikçi tavrını ispatlamak için böyle bir girişimde bulunmayacağı da değerlendiriliyor.
Bölgeyi yakından takip eden araştırmacılar, Roma’nın Tayvan’dan gelebilecek çip yatırımından ötürü de anlaşmayı uzatmayabileceğini ifade ediyor.
İtalya’nın Tayvanlı özel bir şirketin Veneto bölgesinde bir fabrika kurmasını isteği basına yansıdı.
Nitekim Ticaret Bakanı Adolfo Urso, bir İtalyan heyetinin yarı iletken sektöründeki potansiyel iş birliğini görüşmek üzere nisan ayında Tayvan’ı ziyaret ettiğini açıkladı.
Savunma Bakanı Guido Crosetto ise İtalya’nın “İpek Yolu” olarak da anılan Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılmasının “doğaçlama ve berbat” bir karar olduğunu belirtti.
Başbakan Meloni de Kuşak ve Yol Girişimi’nden çekilme kararının Aralık ayında verilebileceğini söyledi.
İTALYA’NIN ÇEKİLMESİ TÜRKİYE’Yİ ÖNEMLİ BİR ORTAK YAPABİLİR
Çin’in Kuşak Yol projesinin Avrupa’daki bir başka olası ortağı ise Türkiye. Akdeniz ülkeleri içinde Türkiye’nin istikrarlı duruşunun Çin için bir tercih olabileceği değerlendiriliyor.
Pekin’in bir başka tercih sebebi Türkiye’nin coğrafi konumu. Farklı bir rota üzerinden ticareti devam ettirmek güvenlik başta olmak üzere birçok sorunu beraberinde getirme olasılığına sahip.
Türkiye harici planlar maaliyet hesaplarını da olumsuz etkiliyor. Pekin Yönetimi’nin İtalya’nın projeden çekilmesi durumunda olası bir domino etkisinden endişelenebileceği değerlendiriliyor. Türkiye’nin Çin için istikrarlı ve güçlü bir ortak olmasının uzak görülmediği aktarılıyor.
ANLAŞMA GERÇEKLEŞİRSE AKDENİZ’DEKİ TİCARET HACMİ 600 MİLYAR DOLARA ULAŞACAK
Akdeniz üzerinden gerçekleştirilmesi muhtemel bir ithalat-ihracat ağında 600 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılabilir.
Bu durum Rusya-Ukrayna Savaşı’yla zirveye çıkan küresel çaptaki ekonomik problemleri de hafifletebileceği düşünülüyor.
YENİ DENGE MERKEZİ TÜRKİYE
Anlaşmayla beraber Türkiye’nin ekonomik kazancının yanında siyasi anlamda da avantaj sağlayacağı bir durumun oluşması mümkün.
Ankara, Doğu ve Batı arasında kurduğu denge politikasıyla takdir görüyor.
Çin’in de Amerika ve Avrupa ile ticareti ne kadar sürse de; aralarındaki çekişme biliniyor.
Bu anlamda Türkiye yeni bir denge merkezi olabilir.
