Yapay zeka tarihi yeniden yazılıyor: İlk sohbet botu 60 yıl sonra geri döndü

ELIZA: 60 Yıl Sonra Yeniden Hayat Buldu

1960’ların efsanevi sohbet botu ELIZA, 60 yıl aradan sonra Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Joseph Weizenbaum tarafından geliştirilen ve yapay zeka tarihinin mihenk taşlarından biri olarak kabul edilen ELIZA, Stanford Üniversitesi ve MIT araştırmacılarının çalışmalarıyla yeniden kodlandı.

ELIZA, adını George Bernard Shaw’un ünlü tiyatro oyunu Pygmalion’daki Eliza Doolittle karakterinden alıyordu. Basit bir yapıya sahip olmasına rağmen, kullanıcılarla sınırlı bir sohbet gerçekleştirebiliyordu. Özellikle “terapist” modu, kullanıcıların duygusal ifadelerini daha derinlemesine keşfetmelerine olanak tanıyordu. Örneğin, “Bütün erkekler aynı” diyen bir kullanıcıya ELIZA, “Hangi açıdan?” diye sorarak sohbeti devam ettiriyordu.

KAYBOLAN KODLAR BULUNDU

Weizenbaum’un, artık kullanılmayan bir programlama diliyle yazdığı orijinal ELIZA kodu, uzun süre kayıp sanılmıştı. Ancak 2021’de Stanford Üniversitesi’nden Jeff Shrager ve MIT arşivcisi Myles Crowley, Weizenbaum’un kişisel arşivlerinde kodun tamamını bulmayı başardı. Shrager ve ekibi, kodu yeniden düzenleyerek ELIZA’yı hayata döndürdü.

Shrager, bu projeyi, “erken dönem yapay zekanın nasıl şekillendiğini anlamak için eşsiz bir fırsat” olarak nitelendiriyor. “Bilgisayar bilimcilerinin kodlarına sahip olmak, onların düşünce süreçlerinin bir kaydına sahip olmak gibidir” diyen Shrager, ELIZA’nın yapay zeka tarihindeki önemini vurguluyor.

MODERN VE ESKİ BİRLEŞİYOR

Geri döndürülen ELIZA, orijinal versiyonuna sadık kalarak tasarlandı. Araştırmacılar, orijinal kodda yer alan ve sayılarla ilgili bir hata nedeniyle programın çökmesine neden olan sorunu düzeltmemeyi tercih etti. Shrager, bu kararı, “Mona Lisa’daki bir fırça darbesini düzeltmeye benzer” diyerek açıkladı.

Yeni ELIZA, eski koduyla neredeyse aynı yanıtları verirken, modern yapay zeka araçlarının aksine kullanıcıların ifadelerini derinlemesine keşfetmelerine odaklanıyor. Shrager, ELIZA’nın en önemli özelliğini, “dinlemek” olarak tanımlıyor. Bugünün sohbet botları cümleleri tamamlamaya çalışırken, ELIZA, kullanıcıların konuşmayı sürdürmesine olanak tanıyordu.

Hakem değerlendirmesinden geçmemiş olan bu çalışma, arXiv platformunda yayımlandı. ELIZA’nın yeniden hayata döndürülmesi, günümüz yapay zeka sistemlerine kıyasla daha az hatalı ve tarafsız bir yapı sergileyen eski teknolojilere duyulan ilgiyi artırabilir.

Weizenbaum’un 60 yıl önce insan-bilgisayar etkileşiminde açtığı yol, bugün yapay zekanın geldiği noktayı daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. ELIZA, dinleme odaklı yapısıyla modern sohbet botlarına ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Related Posts

Yağmur Drone’ları durdurabilir mi? İşin uzmanları anlatıyor

Gökyüzünü fetheden drone teknolojisi, tarımdan arama-kurtarmaya, film çekiminden lojistiğe kadar birçok alanda vazgeçilmez bir araç haline geldi. Ancak yağmurlu havalarda drone uçurmak, hem cihazın güvenliği hem de uçuş performansı açısından ciddi …

Spotify’daki gizemli grup yapay zekâ mı?

The Velvet Sundown adlı bir müzik grubu, sadece birkaç haftada Spotify’da yüz binlerce kez dinlenerek 850 binin üzerinde aylık dinleyiciye ulaştı. Ancak grup hakkında neredeyse hiçbir bilgi yok. Üyeleri bilinmiyor, canlı performansları yok ve sosyal medya hesapları da bulunmuyor. Bu durum, grubun ve müziğinin yapay zekâ (YZ) tarafından üretilmiş olabileceği yönündeki tartışmaları alevlendirdi.

Vanilya artık tarihe karışma aşamasına geldi

İklim değişikliği, vanilya bitkileri ile onları tozlaştıran arıların yollarını ayırabilir. Bazı vanilya türleri yeni tozlaştırıcılar bulma şansına sahip olsa da, bazı türler bu şansa sahip olmayabilir.

Arabanızı artık mikrodalgalar koruyor: Yöntemi duyan mutfağa koşuyor!

Fare hırsızlığı olarak bilinen yeni nesil otomobil hırsızlığı yöntemi, sürücüleri şaşırtıcı ama etkili bir çözüm arayışına itti. Artık birçok sürücü, araç anahtarlarını mikrodalga fırınlarında saklayarak hırsızlara karşı koruma sağlıyor.

Yapay et, yapay zeka değil: Artık yapay insan üretilecek

İngiltere’de insan DNA’sı laboratuvar ortamında sıfırdan sentezlenmeye başlandı. Genetik hastalıkların tedavisi için geliştirilen bu teknoloji, yapay insan üretimi tartışmalarını gündeme taşıyor.

Vampir enerji tehlikesi: Elektrik faturanıza sessizce 100 TL’lik gizli yük biniyor

Kapatmadığınız ama fişte kalan elektronik cihazlar farkında olmadan cebinizi yakıyor! “Vampir enerji” adı verilen bu gizli tüketim, her ay elektrik faturanıza fazladan 50 TL ekleyebilir.